De Mookerheide

De Mookerheide ligt op de Stuwwal van Nijmegen. Je beleeft heel goed het glooiende landschap. In de voorlaatste ijstijd duwde een gigantische ijsmassa het land op tot een stuwwal. Zelfs rivieren die altijd van zuid naar noord liepen, veranderden hun loop, omdat zij niet door de ijsmassa's en stuwwal heen konden; zo bogen de Waal, Rijn en Maas af naar het westen. Zo’n 50.000 jaar geleden, tijdens de laatste ijstijd, kwam er geen enkele massa landijs meer zover zuidelijk. Maar de grond was nog wel bevroren en al het smeltwater van het smeltende ijs kon niet wegzakken. Er ontstonden gigantische modder- en waterstromen, die dalen in het landschap sleten. Zo ontstond het vooral in Limburg bekende heuvelachtige landschap, wat dus eigenlijk een landschap vol dalen is!

De Mookerheide is voor veel Nederlanders een bekend natuurgebied. Maar dat was ooit anders! In de 16e eeuw was het niet zo best als je naar de Mookerheide werd gezonden, toen was het een waar strijdtoneel. Wanneer je over de Mookerheide wandelt, kun je je haast niet voorstellen dat hier ooit gevochten werd om leven en dood. De heide had een belangrijke rol tijdens de Tachtigjarige Oorlog (1568 tot 1648). ​Op 13 april 1574 vocht het leger van de broers Lodewijk en Hendrik van Nassau hier tegen de Spaanse troepen. De Slag op de Mookerheide kwam tragisch ten einde toen de twee broers en hun leger van 3000 man sneuvelden. Dankzij het werk van Natuurmonumenten is dit natuurgebied nu een fantastisch mooi gebied dat een bezoek meer dan waard is!

Vaak spreken we over de Mookerheide als het hele gebied inclusief de Heumense- en Mookerschans. Dit is heel logisch, als je bedenkt dat de heidegebieden vroeger allemaal met elkaar verbonden waren: het was één groot heidegebied. Maar in de loop der jaren zijn overal bossen gegroeid en is het heidegebied gesplitst in de Heumense schans, de Mookerschans en de Mookerheide. De schansen zijn verdedigingswerken aangelegd in de tweede helft van de 17de eeuw, toen ons land onder stadhouder Willem III een turbulente tijd doormaakte. Op deze strategische plekken konden soldaten zich verschansen; vandaar de bijbehorende naam. De Heumense schans stamt waarschijnlijk uit de tweede helft van de 17e eeuw en heeft de vorm van een vijfpuntige ster. De Mookerschans stamt uit ongeveer dezelfde tijdsperiode, maar heeft juist een vierkante vorm, met 4 bastions op de hoeken, waar vandaan je alle richtingen op kon kijken. Natuurmonumenten brengt de heidegebieden met elkaar in verbinding waardoor de dieren zoals de zandhagedis en de gladde slang door het hele gebied kunnen trekken op zoek naar voedsel en om zich te kunnen voortplanten en verspreiden.

Verscholen tussen de heide leven veel bijzondere dieren die zich niet gauw laten zien, zoals de hazelworm en de gladde slang. Op warme zomerdagen kun je ook het geluk hebben dat je aan de rand van de heide, op een boomstronk of op de wandelpaden, ineens een zandhagedis ziet liggen. Dit mooie reptiel warmt zich graag op in de zon. Je herkent het mannetje aan een felgroene buik, het lijkt wel een exotisch beestje. De heide wordt begraasd door Schotse Hooglanders en een schaapskudde. Zij zorgen ervoor dat er minder gras tussen de heide staat.

In het noordelijke gedeelte van de Mookerheide ligt Landgoed Jachtslot de Mookerheide. Het landgoed is in 1904 gesticht op een heideontginning die vanaf halverwege de 19e eeuw met naaldbomen is beplant. Het is een karakteristieke buitenplaats met kassen, een leifruitmuur, sier- en moestuinen, een wildkelder en een rustieke sierbrug. Natuurmonumenten is bezig het landgoed weer in oude luister te herstellen. De historische kassen zijn gerestaureerd en open wanneer de zwarte poort open staat. In het jachslot is de landwinkel van Boer Spierings gevestigd. Deze is open van dinsdag tot en met vrijdag van 9 tot 18 uur en op zaterdag van 9 tot 17 uur.

Er lopen diverse wandelroutes door het gebied. Verder is er een regionale MTB-route, zijn er ruiterpaden en menroutes. Kijk voor alle mogelijkheden op natuurmonumenten.nl/mookerheide

Natuurmonumenten is dé beweging van mensen met hart voor de natuur. We willen mensen, van jong tot oud, in het hart raken en de fascinatie voor de natuur delen met en via onze achterban. We activeren mensen om buiten in de natuur iets geweldigs te beleven. Met je bijdrage help je Natuurmonumenten natuurgebieden aan te kopen en beschermen, meer bedreigde dieren en planten veilig te stellen en meer natuur te beschermen tegen volbouwen. Lid worden kan al vanaf € 2,50 per maand of € 27,50 per jaar. Doe ook mee! Kijk op www.natuurmonumenten.nl/doemee